Stanisław Gruszczyński wybitny śpiewak operowy (tenor bohaterski), aktor. Urodził się 6.01.1891 roku w podwileńskim Ludwinowie. W młodości przeniósł się do Wilna, gdzie zatrudniony został przy produkcji lodów. Przbywał potem w Zawierciu, skąd w 1912 r przybył do Sosnowca. Zamieszkał tutaj i podjął pracę w miejscowej cukierni jako kelner. Uzdolniony muzycznie, w wolnym czasie uczył się sztuki wokalnej u B. Strzyżykowskiego.Śpiewał dla klientów, występował także między seansami w kinach Sosnowca, Zawiercia i Częstochowy. Na jego talent, jak opowiadał zwrócił uwagę jeden z bywalców sosnowieckiej cukierni. Dzięki wsparciu nieznanego mecenasa wyjechał do Warszawy i kształcił głos pod kierunkiem S. Dudzińskiego. Po krótkotrwałej nauce śpiewu został zatrudniony w stołecznym Teatrze Nowości, gdzie w sezonie 1915/1916 występował w repertuarze operetkowym. W 1916 r debiutował na scenie Opery Warszawskiej jako Radames w "Aidzie:" G.Verdiego. Z tą sceną związany był do 1931 r oraz w latach 1936-1938. Obdarzony przepięknym głosem tenorowym o rozległej skali, nieprzeciętną muzykalnością i ogromnym talentem aktorskim wykonywał główne partie wokalne m.in. w Walkirii, Holendrze tułaczu, Lohengrinie R.Wagnera, Halce S.Moniuszko, Carmen Bizeta, Otellu G.Verdiego, Dziewczynie z Zachodu G.Pucciniego, Pajacach R.Leoncavalla. W repertuarze operowym występował także zagranicą- na największych scenach Europy: w Hamburgu(1917), Lizbonie, Madrycie i Barcelonie (1921), mediolańskiej La Scali (1923), Pradze(1924,1927,1930), Bukareszcie (1925-1926), Belgradzie (1926) i Sofii (1927). Zarówno w kraju , jak i zagranicą uznawano jego głos za wyjątkowe zjawisko. Powierzano mu również role w filmach polskich, m.in:w Ziemi obiecanej (1927) i Księżnej Łowickiej (1931). Sosnowiecka publiczność zgotowała mu owacyjne przyjęcie, gdy występował w Teatrze Zimowym- najpierw w 1917 , a potem w 1918 roku. Na tej właśnie scenie podziwiał go młodszy o 11 lat Jan Kiepura, dla którego stał się on wzorem do naśladowania. Choć rywalizował z nim potem w Operze Warszawskiej, to po latach nazwał go swoim mistrzem i uznał za najświetniejszego ze znanych tenorów. Kariera Gruszczyńskiego załamała się jednak przedwcześnie, głównie z powodu nadmiernego eksploatownia słabo wyszkolonego głosu. W 1931 r musiał odejść z Opery Warszawskiej. Związał się wtedy z teatrami rewiowymi (1931-33), występował w "Morskim Oku" i kinach na Pradze. Do opery wrócił jeszcze na krótki okres czasu (1936-1938) po przeprowadzeniu kuracji zdrowotnej i zmianie zbyt wyczerpującego trybu życia. Po II wojnie światowej pracował w Domu Kultury w Grodzisku Mazowieckim, gdzie m.in. organizował amatorskie przedstawienia teatralne niemych. W latach 1950-1957 pracował w niej w charakterze konsultanta. W dniu 2.06.1955 odbyła się uroczystość Jubileuszu 40-lecia jego pracy artystycznej. Z tej okazji udekorowany został Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restitutra. Zmarł na serce w dniu 3.02.1959 roku w Milanówku. Pochowany został w Warszawie na Powązkach. |